Kayseri Psikolog Adem Ocak 0538 244 61 34

ÇOCUKLARDA OKUL KORKUSUNUN GİDERİLMESİ

Çocuklar için korku da diğer duygular gibi normal yaşamın bir parçasıdır.Çocukların korkularını ifade edebilmeleri normal ve sağlıklı büyümelerinde önemlidir.Normal korkular çocuğun çevresi ile uyum sağlamasının ve kaygıları ile başetmesinin bir yoludur.

Ancak çocuğun uyum sağlamasını engelleyen korkular da vardır ki bunlardan biri de okul korkusudur. Okul korkusu her çocukta rastlanan bir durum değildir ama ortaya çıkması halinde çocuğun okul yaşantısını olumsuz etkileyerek akademik başarısını engeller. Okul korkusu daha sıklıkla okula yeni başlayan çocuklarda gözlenmekle birlikte okul yaşantısı olan çocuklarda da ortaya çıkabilen bir durumdur. Anneden ayrı kalma ve terk edilme korkusuyla ilişkilidir. Çocuk annenin yokluğunda kendisine ve annesine bir zarar geleceği, terk edileceği endişesini yaşar.Çocuk hiç tanımadığı bir yerde,hiç tanımadığı bir otoriteyle(öğretmen) yalnız kaldığında korkar ve ailesinin yanında sıcak evinde olmayı ister.

Bir gün aniden okula gitmek istemediğini söyleyebilir ; bunun için birçok gerekçe de sıralayabilir. Zorlamalar karşısında panik olur,endişe duyar;başı ağrır ,midesi bulanır,ağlar ve gitmemek için direnir.Bazı çocuklar aile zorlaması karşısında yola çıkar ancak ya yoldan döner ya da dersten çıkıp eve geri gelir.

Çocuk artık her sabah bedensel bir yakınmayla uyanır;ya başı ağrır ya midesi bulanır.Okula gitmek istememesinin sebebi olarak ailesine ; ya arkadaşlarından ya da öğretmeninden yakınır

Okul korkusunda en sık görülen nedenler;

Okul korkusunun kaynağı genellikle anneden ya da anne yerine geçen kişiden ayrılma korkusudur.
Ayrı kalma kaygısı anne ve babada varsa çocuk bu kaygıyı öğrenmiştir.
Çocuk kendi yokluğunda anne ya da babasına bir şey olmasından korkmakta ya da kendisini terk edip gideceklerinden korkmaktadır.
Anne ve baba çocuğu kendilerine bağımlı yetiştirmişlerse, çocuğun özgüvensizliği okuldan korkmasına neden olur.
Çocuk yalnız başına kendisini güvensiz hissetmektedir.
Okul korkusu geliştiren çocuklar genellikle başarı kaygısı olan, uslu, uyumlu, aşırı onay bekleyen çocuklardır. Bu kişilik özelliklerine sahip çocuklarda tetiği çeken bir etken hastalığı başlatır (ailede hastalık, ailede sosyoekonomik bir kriz, kardeş doğuşu, göç, bir kayıp, okul veya öğretmen değişikliği, okulda onurunu, bedeninin tehdit eden bir durum gibi).

Sıralanan bu nedenlere de baktığımızda erken çocukluk döneminde sürekli anne baba desteği almış,sorumluluk verilmemiş,sorumluluk almadığı için de özgüveni gelişmemiş çocuklarda okul korkusu yaşama olasılığı daha yüksektir.

Okul korkusunun belirtileri;

İsteksizlik, alınganlık ve sinirlilikte artış varsa,
İştahsızlık ve uykuda huzursuzluk varsa,
Okula karşı ilgisiz ve tepkisiz davranıyorsa,
Okulda ve evde nedensiz yere ağlamaya, kavga etmeye ve dikkat çekmeye çalışmaya başladıysa,
Evde kalmak ve okul ödevlerini kaçırmak arasında seçim yapamayıp aşırı kaygılı olduysa,
Sık sık hasta olmadığı halde baş veya karın ağrısı bahane ederek şikayet ediyorsa,
Okula giderken ağlama, hastalanma ya da okula gitmeyi istememe davranışları geliştiriyor ve evde kalmasına izin verilince bunlar birdenbire kayboluyorsa,
Okula gitmediği için suçluluk duymuyorsa,
Okula devam ettiği zamanlarda iyi bir öğrenci olabiliyorsa; okul korkusundan şüphelenilebilir.
Öneriler;
Okula gitme konusunda ödün verilmemeli, mutlaka okula gitmesi sağlanmalıdır.
Çocuğa, okulun amacını açıklamak, okula gitmesi konusunda ailenin tüm fertlerinin kararlı ve tutarlı olması işe yarar. Okula gitmemesi halinde yapılan çalışmalardan geri kalacağı ve bunun kendisi için bazı aksaklıklara yol açacağını anlatmaya çalışılmalıdır.
Çocuğun kendini terkedilmiş ve yalnız hissetmesine yol açacak davranışlardan kaçınmalıdır.
Korkusu yüksek bir seviyede ise ilk hafta okula birlikte gidip dönüşte almaya geleceğinizi belirtebilirsiniz. Tutarlı olursanız onu terk etmeyeceğinizi anlar.
Okula gitmediğinden dolayı çocuğu suçlamamalı, korkusu ve gözyaşlarıyla alay edilmemelidir.
Vedalaşmaları çabuk ve kısa süreli tutarak, gerekli açıklamaları yapıp, ayrılıkların doğal olduğu hissettirilebilir.
Ona gününüzün nasıl geçeceğini anlatıp, onunla gününün nasıl geçtiği hakkında konuşmak her ikinizi de rahatlatabilir.
Çocuğa okula gitmesi gerektiği, zaman geçerse bu korkuya birde derslerden geri kalmış olmanın korkusunun ekleneceği söylenmelidir.
Çocuğun endişeleri, duyguları üzerinde konuşmak, hem sıkıntısını paylaşmasını hem de anlaşıldığını hissedip rahatlamasını sağlar.
Bu sıkıntılı durumun geçici olabileceği, kendisiyle aynı durumda olan başka çocuklarında olduğu anlatılabilir.
Okulla işbirliği yapılmalıdır.
Boş zaman ve oyun becerileri kazandırarak anne babaya bağımlılık azaltılabilir.
Arkadaş toplantıları düzenleyerek, sosyal beceriler kazanmasına fırsat tanınabilir.
Anne babanın beklenti düzeyini gerçekçi kılıp çocuğa zaman tanıması korkuyu yenmesini kolaylaştırabilir